Stress en ademhaling
Wanneer ons lichaam in stress is ademen we sneller dan in ontspanning. Als je in rust meer dan 10 keer per minuut in- en uitademt betekent dit dat er een vorm van stress in het lichaam zit. Hier passen onze lichaamsfuncties zich op aan, we blijven bijvoorbeeld in onze suikerverbranding, maken stresshormonen als adrenaline en cortisol aan; alles om ‘snel en alert’ te kunnen reageren. Ons ‘stress’ systeem (het autonome zenuwstelsel) is namelijk een eeuwenoud systeem, wat twee standen kent: stress en ontspanning. Stress betekent ‘gevaar’, en bij gevaar bent moet je snel kunnen handelen. Om de mogelijke dreiging uit de weg te gaan (denk maar aan oog in oog staan met een sabeltandtijger, rennen!).
Tegenwoordig hebben we geen tijgers meer waar we oog in oog mee staan maar zijn er vele andere stressors die ons dagelijks beïnvloeden. Telefoons, deadlines, overvolle mailboxen en vele andere kopzorgen zorgen ervoor dat ons autonome zenuwstelsel overmatig veel in de stress stand staat. Ondanks dat deze ‘stressors’ geen direct gevaar opleveren reageert ons lichaam wel nog steeds vanuit deze stand. En stress is niet ongezond, sterker nog, het maakt dat ons lichaam goede prikkels krijgt. Ontspanning hierna is alleen uiterst belangrijk.
In ontspanning komt ons lichaam tot rust. Onze spijsvertering komt op gang, onze ademhaling is rustig, onze maagsapproductie wordt gestimuleerd. Onze cellen regenereren en het lichaam vult reserves aan.
In ons dagelijks leven is het belangrijk hier een gezonde balans in te vinden. Periodes van stress moeten opgevolgd worden door periodes van rust en herstel. Logischerwijs volgt na een grote inspanning een fijne ontspanning. Anders raakt ons lichaam verstoord. Bij aanhoudende (chronische) stress raakt ons lichaam uit balans en wordt deze vatbaarder voor indringers van buitenaf, ontstekingen en een heel arsenaal aan klachten, zoals: slapeloosheid, ontstekingen, angst- en stemmingsstoornissen en een veelvuldigheid aan andere klachten.
Wat is chronische stress en hoe doorbreek je dit?
Acute stress is goed voor ons lichaam. Het zorgt ervoor dat lichaamsfuncties optimaal worden afgesteld en door de snelle afgifte van adrenaline en cortisol in ons bloed kunnen we snel handelen wanneer er bijvoorbeeld onverwachts een auto langs raast en wij op het laatste moment hiervoor weg moeten springen. Door de stressrespons in ons lichaam zijn we hyperalert en in staat om zeer snel te handelen.
Chronische stress is uitputtend voor ons systeem. Ons lichaam komt niet tot rust waardoor ons voedsel niet goed verteerd wordt, we onnodig in onze suikerverbranding blijven (en dus niet aan andere verbranding toekomen), we maken onnodig veel stresshormonen aan wat veelal resulteert in een druk hoofd, een onuitputtelijke stroom aan gedachtes waar geen einde aan lijkt te komen. Als een auto die maar door blijft voortbewegen in zijn 1 en simpelweg niet meer in zijn ‘vrij’ kan komen. Of de zogeheten hamster die maar blijft rennen in zijn eigen radje.
Wanneer stress aanhoudt raken we gewend aan deze ongezonde staat van zijn. Ons hoofd en lichaam gaat dit als normaal beschouwen en ondanks dat het zeer onprettig aanvoelt (en ongezond is) is dit wel het ‘bekende’. En ons brein en lichaam zijn dol op het bekende en herhaling. Neurale paden zijn diep ingesleten en deze paden worden (onbewust) keer op keer opnieuw bewandeld.
Om wezenlijke te kunnen veranderen (en nieuwe patronen aan te leren / nieuwe neurale paden te creëren) moeten we eerst uit de stress stand komen. Wanneer we gestrest zijn is het ‘onbekende’ namelijk altijd een gevaar. Wanneer we vanuit ontspanning het onbekende domein betreden kan dit vanuit rust en vertrouwen.
Onze hersengolven zitten in een tragere frequentie waarmee we toegang krijgen tot ons onderbewuste (95% van ons gedrag wordt aangestuurd vanuit dit onderbewuste). Om duurzaam te veranderen moeten we dus in dit domein gaan werken. En hoe krijgen we toegang tot ons onderbewuste? Met ademwerk, meditatie en andere oefeningen die onze hersenfrequentie vertragen.